ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑ

Στη δημοσιογραφία διακρίνουμε δυο βασικούς τομείς:

1. την ειδησεογραφία που ασχολείται ειδικά με την αναγραφή ειδήσεων, δηλαδή ανακοινώνει τα γεγονότα που ενδιαφέρουν τον άνθρωπο και επηρεάζουν τη ζωή του.

2. την ερμηνευτική δημοσιογραφία (άρθρο, σχόλιο, χρονογράφημα, γελοιογραφία), που ερμηνεύει και σχολιάζει τα γεγονότα, τις ειδήσεις.

cΕΙΔΗΣΗ: ΓΕΓΟΝΟΣ(αντικειμενικό περιεχόμενο) + ΣΧΟΛΙΟ(υποκειμενικό στοιχείο)

&Αν και ο βασικός σκοπός της ειδησεογραφίας είναι η έκθεση των γεγονότων, συχνά συναντούμε σε μια είδηση και το σχόλιο του δημοσιογράφου, που εκφράζει τη γνώμη ή τα συναισθήματά του: κρίνει, ερμηνεύει, επιδοκιμάζει ή αποδοκιμάζει το γεγονός.

Αυτό που έχει πάντως σημασία για τον αναγνώστη είναι να μπορεί να διακρίνει το σχόλιο, δηλαδή το καθαρά υποκειμενικό στοιχείο, από το γεγονός που αποτελεί το αντικειμενικό περιεχόμενο της είδησης. Μια πληροφορία που παρουσιάζεται ως γεγονός σημαίνει ότι έχει εξακριβωθεί, ότι υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που την αποδεικνύουν, και επομένως τη δεχόμαστε ανεπιφύλαχτα. Αντίθετα, μια πληροφορία που αποτελεί το σχόλιο, την ερμηνεία του δημοσιογράφου για το γεγονός, τη δεχόμαστε με κάποια επιφύλαξη, γιατί μετά από έλεγχο μπορεί να αποδειχτεί σωστή ή λανθασμένη. Εξάλλου ανάλογα με την ιδεολογία μας μπορεί να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε με τη γνώμη του δημοσιογράφου, οπότε τη δεχόμαστε ή την απορρίπτουμε.

&Το σχόλιο έχει διάφορες μορφές:

1. Η προβολή της είδησης: το σχόλιο είναι καθαρά υποκειμενικό στοιχείο σε μια είδηση. Όμως ακόμη και οι ειδήσεις που απλώς καταγράφουν ένα γεγονός, χωρίς να το σχολιάζουν, δεν είναι εντελώς απαλλαγμένες από το υποκειμενικό στοιχείο: μια είδηση μπορεί να προβληθεί περισσότερο ή λιγότερο στις διάφορες εφημερίδες με τον τίτλο, την έκτασή της, την τοποθέτησή της στη σελιδοποίηση του εντύπου, ενώ μπορεί να μην παρουσιαστεί καθόλου σε κάποια εφημερίδα.
2. Άλλοτε το σχόλιο του δημοσιογράφου εντοπίζεται εύκολα, είναι δηλαδή διακριτό.
3. Άλλοτε συνυφαίνεται με την ανακοίνωση του γεγονότος (διαπλοκή του γεγονότος με το σχόλιο στην είδηση), πράγμα που μπορεί να παραπλανήσει τον αναγνώστη και να θεωρήσει τη γνώμη του δημοσιογράφου ως εξακριβωμένο γεγονός. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι τα σχόλια που εμπεριέχονται σε μια είδηση έχουν οπωσδήποτε αρνητικά αποτελέσματα. Αντίθετα, όταν ο δημοσιογράφος παραθέτει τις διάφορες ερμηνείες που υπάρχουν και εκφράζει τη δική του γνώμη με τρόπο που όλοι να το αντιλαμβάνονται ότι είναι προσωπική, φωτίζει το γεγονός και εξυπηρετεί την αλήθεια. Δείχνει ότι σέβεται τον αναγνώστη, αφού δεν του επιβάλλει την άποψή του, αλλά τον αφήνει ελεύθερο να κρίνει μόνος του.
4. Άλλοτε ο δημοσιογράφος, ενώ δεν εκφράζει την άποψή του για το γεγονός, περιλαμβάνει στην είδησή του το σχόλιο που έκανε για το γεγονός κάποιο άλλο πρόσωπο (παρεμβολή ξένου σχολίου στην είδηση).
5. Σχόλιο είναι ακόμη κι ένα σημείο στίξης, π.χ. θαυμαστικό.

&Η Οργάνωση της είδησης: «ανεστραμμένη πυραμίδα»

Ο δημοσιογράφος αναπτύσσει την είδηση σε τρεις βαθμίδες:

1. πρώτα συνοψίζει τα γεγονότα σε μια περίοδο που αποτελεί τον τίτλο της είδησης.
2. ύστερα τα εκθέτει περιληπτικά (ειδησεογραφική περίληψη).
3. και τέλος τα διηγείται αναλυτικά στο κύριο σώμα του κειμένου.

Έχει δηλαδή το κείμενο τη μορφή που ονομάζεται στη δημοσιογραφική γλώσσα «ανεστραμμένη πυραμίδα», γιατί αρχίζει από το πιο σημαντικό και προχωρεί στο λιγότερο σημαντικό.

&Ο τίτλος της είδησης:

•          Συχνά παραλείπονται άρθρα, ρήματα και άλλες λέξεις (προθέσεις, σύνδεσμοι κ.λπ.) που υπονοούνται εύκολα.
•          Όταν υπάρχει ρήμα, αυτό βρίσκεται συνήθως σε ενεργητική διάθεση, χρόνο αόριστο, ιστορικό Ενεστώτα ή Ενεστώτα, στο τρίτο πρόσωπο.
•          Συχνά χρησιμοποιούνται αποσιωπητικά ή θαυμαστικά ως μέσα, για να δοθεί έμφαση στην είδηση.
•          Συνηθίζεται η συγκινησιακή χρήση (ποιητική λειτουργία) της γλώσσας με διάφορα σχήματα λόγου (μεταφορά, παρομοίωση, ομοιοκαταληξία, παρήχηση, λογοπαίγνιο κ.λπ.)

&Οι δημοσιογραφικοί κανόνες:

Για να παρουσιάσουμε ένα γεγονός, δηλώνουμε συνήθως τον τόπο, τον τρόπο, την αιτία, το σκοπό, το αποτέλεσμα, ενώ για τα πρόσωπα που συμμετέχουν αναφέρουμε το όνομα, την ηλικία, την καταγωγή, το επάγγελμα ή κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους που μπορεί να έχει σχέση με το γεγονός. Ακολουθούμε δηλαδή τους δημοσιογραφικούς κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους η είδηση πρέπει να απαντήσει στα ερωτήματα τι, ποιος, πού, γιατί, πώςκαι πρέπει να είναι γραμμένη με συντομία, σαφήνεια, ακρίβεια, με απλό αλλά ελκυστικό ύφος.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ (γεγονότα στα οποία συμμετείχαμε)

1) ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ: ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ Π. ΒΟΥΛΓΑΡΗ «ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ»

2) Η ΕΙΔΗΣΗ:

1) Από την επίσημη σελίδα της ταινίας στο facebook:

Μια ξεχωριστή προβολή

700 περίπου μαθητές των Λυκείων του Δήμου Καισαριανής παρακολούθησαν σε μία ειδική προβολή στον κινηματογράφο Αθήναιον στους Αμπελοκήπους, την ταινία "Το Τελευταίο Σημείωμα" παρουσία του σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, της Ιωάννας Καρυστιάνη, των πρωταγωνιστών της ταινίας Βασίλη Κουκαλάνι και Λουκά Κυριαζή, των συντελεστών της ταινίας Αλέξανδρου Βούλγαρη, Γιάννη Ιακωβίδη και Τάσου Γιαννόπουλου, αλλά και του Δημάρχου Καισαριανής Ηλία Σταμέλου και της Αντιδημάρχου Παιδείας Κανέλλας Γεωργοπούλου.

Ήταν μία ιδιαίτερα συγκινητική προβολή που έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές των σχολείων να παρακολουθήσουν στη μεγάλη οθόνη μία ταινία συνυφασμένη με την ιστορία του τόπου όπου ζουν και μεγαλώνουν και να συζητήσουν με τους συντελεστές της ταινίας για την ιστορία του τόπου τους.

Την επόμενη Πέμπτη, 23 Νοεμβρίου, μία αντίστοιχη προβολή της ταινίας θα πραγματοποιηθεί για τους μαθητές Λυκείων του Δήμου Χαϊδαρίου.

2) Από ανάρτηση της καθηγήτριας κ. Β. Μπουγάδη σε ομάδα καθηγητών στο facebook:

Μια εξαιρετική εμπειρία σήμερα στον κινηματογράφο "Αθήναιον" για τους μαθητές και τους καθηγητές των τριών Λυκείων της Καισαριανής, των δύο γενικών και του Επάλ: όλοι μαζί παρακολουθήσαμε την προβολή της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη "Το Τελευταίο Σημείωμα", προσφορά της παραγωγής της ταινίας στους μαθητές της Καισαριανής σε συνεργασία με τον Δήμο Καισαριανής. Μαζί μας και ο σκηνοθέτης κ. Βούλγαρης και η σεναριογράφος κ. Καρυστιάνη και άλλοι από τους συντελεστές της ταινίας. 

Αυτά που θέλω να επισημάνω είναι τα εξής:

α) οι μαθητές μας - σκεφτείτε κάπου 600 μαθητές όλοι μαζί - καθηλώθηκαν από τη δύναμη της ταινίας!!! με αντιδράσεις σε σκηνές που έπρεπε!-αυτό ήταν πέρα από τις προσδοκίες μας!!!

β) Μετά το τέλος της προβολής ακολούθησε συζήτηση: ο κ. Βούλγαρης, η κ. Καρυστιάνη, κάποιοι από τους ηθοποιούς και άλλοι από τους συντελεστές της ταινίας απάντησαν σε πολλά ερωτήματα των μαθητών, όπως για τις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν, για τους χώρους που έγιναν τα γυρίσματα, για τη δυσκολία των γυρισμάτων και πολλά άλλα. Οι συντελεστές της ταινίας μας δήλωσαν πως αυτό το σημερινό ήταν το καλύτερο κοινό που είχαν και επίσης είπαν πως είχαν κάποιο τρακ αναμένοντας τις αντιδράσεις του μαθητικού κοινού

γ) Θα ήταν πρόθυμοι να επαναλάβουν το σημερινό και με άλλα σχολεία και επίσης σε συνομιλία που έτυχε να έχω στο διάλειμμα με την κ. Καρυστιάνη, η συγγραφέας μου είπε ότι η ίδια μαζί με τον κ. Βούλγαρη επισκέπτονται όποια σχολεία τους καλούν, για να συνομιλήσουν με τους μαθητές - ας το έχετε υπόψη σας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΕΙΜΕΝΑ και εντοπίστε:

1) Τηρούνται οι προϋποθέσεις σχετικά με την αναγραφή της είδησης; (τίτλος, οργάνωση κατά την ανεστραμμένη πυραμίδα, οι δημοσιογραφικοί κανόνες). Σε περίπτωση που δεν τηρούνται, πού το αποδίδετε;

2) Είναι ευδιάκριτα τα σχόλια;

3) Ποια η οπτική των δύο κειμενογράφων; (δηλαδή πώς διαφοροποιούνται, πού επικεντρώνουν κλπ)

4) Πώς θα τροποποιούσατε πιθανόν τα παραπάνω κείμενα; π.χ. εντοπίζετε κάποιες παραλείψεις κ.ά.)

5) Γράψτε τη δική σας πρόταση (είδηση) για αυτό το γεγονός.

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ: Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ Β1 ΣΕ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ

Η ΕΙΔΗΣΗ                (γράψτε το κείμενο που όλοι μαζί συντάξατε σήμερα στο σχολείο)

"Ο Αινείας στο City Plaza"

       Μαθητές του B'1 του 1ου Λυκείου Καισαριανής στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος "Ο Αινείας στον Ελαιώνα" που εκπονούν με τον καθηγητή κ. Μπάλλα, επισκέφθηκαν στις 30 Νοεμβρίου 2017 το ξενοδοχείο "City Plaza", στο οποίο φιλοξενούνται 380 περίπου πρόσφυγες. Στη διάρκεια της επίσκεψης οι μαθητές συνομίλησαν με τους υπεύθυνους εθελοντές, ξεναγήθηκαν στους χώρους του ξενοδοχείου και προσέφεραν δώρα (γλυκίσματα, παιχνίδια, είδη γραφικής ύλης κ.ά.). Στόχος ήταν η ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με το προσφυγικό πρόβλημα και η άντληση πληροφοριών σε σχέση με το ερευνητικό πρόγραμμα το οποίο εκπονούν.

Δέσποινα Γεωργίου

Διαβάστε: Την αλήθεια την “φτιάχνει” κανείς»..